Depreme dayanıklı, düşük maliyetli, hızlı inşa edilebilir bir yapıya ihtiyacınız mı var? Belki bir yazlık, belki bir haftasonu evi, belki bir yemekhane, belki de bir ofis, okul, hastane yada depo. O zaman doğru yerdesiniz.
Hafif çelik yapılar, Dünyada ve Türkiye'de giderek yaygınlaşmaktadır. Bunun başlıca nedenleri, hafif çelik yapıların sağladığı avantajlardır. Hafif çelik yapılar, dayanıklı, ekonomik ve hızlı kurulabilir olması nedeniyle tercih edilmektedir.
Hafif Çelik Yapı Nedir?
Hafif çelik binalar, taşıyıcı duvar ve döşeme panellerinden oluşan yapılardır. Bu paneller galvanize çelikten soğuk şekillendirme yöntemi ile üretilen profiller birleştirilerek elde edilir. Hafif çelik profiller genellikle 0,75mm ila 2,5mm arasında kalınlıktadır. Bu sayede ağır çelik ve betonarmeye göre yapılara kıyasla hafif çelik yapıların ağırlığı oldukça azdır.
Hafif Çelik Yapıların Avantajları Nelerdir?
Depreme Yönetmeliğine Uygunluk: Hafif çelik yapılar Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği'ne uygun olarak inşa edilebilir. Bu sayede deprem riski olan bölgelerde daha güvenli yaşam alanlarının oluşturulmasına imkan verir. Bu konuda dikkat edilmesi gereken en önemli nokta; yapının inşa edildiği bölgenin zemin etüd değerleri, kar ve rüzgar yükleri ile birlikte deprem yönetmeliğine uygun olarak statik hesabının yapılması ve özel olarak tasarlanmasıdır. Bu hesaplar neticesinde yapının profil kalınlıkları, kullanılan çeliğin akma dayanımı, bağlantı elemanlarının ebat, tip ve sayısı, panellerde kullanılacak çapraz elemanların sıklığı gibi pek çok hayati kriter belirlenecektir.
Özetle; Hafif çelik yapılar depreme dayanıklı inşa edilebilir fakat her prefabrik yada hafif çelik bina depreme dayanıklı değildir.
Düşük Maliyet: Hafif çelik yapılar betonarme ve ağır çelik yapılara kıyasla daha ekonomik inşaat maliyeti sunmaktadır.
Hızlı ve Kolay Kurulum: Ön üretime uygun profil ve panellerin, birbirine kolay bağlantı imkanı sunan montaj sistemi sayesinde şantiye süresi ciddi şekilde kısalır. Bunun beraberinde hem ekonomik bir avantaj hem de işçilik kaynaklı hataların azaltılması sağlanır.
Hafiflik: Yapıyı oluşturmak için kullanılan çelik ağırlığının azalması sadece maliyeti düşürmekle kalmaz, aynı zamanda temeller için de daha ekonomik çözümlere imkan verir. Bunun yanı sıra hafif elemanların taşınması daha kolaydır.
Dayanıklılık: Hafif çelik yapılar kaplama levha malzemesine bağlı olarak yangına dayanıklı olabilmektedir. Galvanize çelik profiller çürümeye karşı da dayanıklı olduğu için uzun bir ömür vaadetmektedir. Buradaki kritik nokta, mimari detayların da su, nem, yangın gibi etkenlere karşı yapıyı koruyacak şekilde tasarlanmasıdır.
Tasarım Esnekliği: Belirli limitlere tabi olmakla beraber, hafif çelik yapılar çeşitli şekil ve boyutlarda farklı kaplama malzemeleri kullanılarak ihtiyaca ve kullanısına özel olarak tasarlanabilir. Hafif çelik ile depo, garaj, tiny house, tek, iki yada üç katlı müstakil ev, ofis, hastane, okul gibi yapılar tasarlamak ve inşa etmek mümkündür.
Sürdürülebilirlik: Doğal bir malzeme olan çelik geri dönüştürülebilir ve yeniden kullanılabilir. Bu özelliği sayesinde doğa dostudur. Aynı zamanda hafif çelik yapıların iskeleti sökülüp, taşınabilir ve yeniden monte edilebilir.
Hafif Çelik Yapılarda Temel Alternatifleri
Hafif çelik yapıların temeli için 2 ana alternatif vardır:
Betonarme Temel: İlk alternatif zemine oturan betonarme temel tesis edilmesi ve hafif çelik panellerin bu temelin üzerine ankrajla sabitlenmesidir. Betonarme temel hafif çelik yapının ağırlığı dikkate alarak tasarlanmalıdır. Temel mütemadi yada radye olarak oluşturulabilir. Yapının kesit ve detaylarının temele uygun olarak tasarlanması gereklidir. Bunun yanı sıra temel imalatı esnasında topraklama yapılmalı, elektrik ve mekanik tesisat için rezevler bırakılmalıdır.
Çelik Şase: İkincisi ise çelikten şase (döşeme) imal edilerek panellerin bu şaseye monte edilmesidir. Çelik şase hafif çelik profillerden imal edilmiş bir panel olabileceği gibi çelikten imal edilmiş hazır bir römork da olabilir. Betonarme temel imalatının mümkün olmadığı yada yapılmak istenmediği durumlarda hafif çelik şase zeminde teraziye alınmış kazık ayakların üzerine sabitlenebilir. Çekili olarak taşınabilir olması maksadıyla hazır bir römorkun şase olarak kullanıldığı durumlarda ise öncelikle Araçların Yüklenmesine İlişkin Ölçü ve Usuller ile Tartı ve Boyut Ölçüm Toleransları Hakkında Yönetmelik uyarınca yapının genişliği 2,55m'yi geçemez. Bu limitle bir minik ev (tiny house) üretmek mümkündür. Küçük bir hatırlatma: İhtiyaca göre tasarlanacak evin ebatları ve ağırlığına göre değerlendirilecek olmakla beraber genellikle tiny house bir karavan gibi otomobil tarafından çekilemez. Çekilmeleri daha güçlü araçlarla mümkündür.
Hafif Çelik Yapılarda Kaplama Malzemeleri ve Yalıtım
Zemin: Hafif çelik yapıların zeminlerinde betonarme yapılarda kullanılan tüm kaplama malzemeleri kullanılabilir. Seramik, laminat parke, epoksi, doğal taş ve çeşitli seçenekler zemin kaplaması olarak uygulanabilir. Dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta özellikle çok katlı yada şaşeli tasarımlarda ağır döşeme kaplamalarının yapıya ek yük getirecektir, statik hesapların tercih edilen kaplamanın ağırlığı dikkate alınarak yapılması gerekir.
İç duvarlar: Hafif çelik yapı sistemi ile uyumlu olarak iç mekanda da kuru duvar sistemleri tercih edilir. İç duvarların iskeleti yine hafif çelik profillerden üretilebilir. Diğer bir alternatif ise iç duvarların iskeletini ana yapıdan bağımsız kuru duvar U/C profilleri ile oluşturmaktır.
İç duvar kaplamaları alçıpan, OSB, kontraplak, betopan, ahşap, thermowood, MDF, PVC gibi malzemelerle yapılabilir. İç duvarlarda sıva boya, seramik kaplama, duvar kağıdı gibi betonarme yapılarla kullanılan çeşitli seçenekler tercih edilebilir.
Odalar arasındaki ses yalıtımının sağlanması için bölme duvarlar taşyünü gibi ses yalıtımı da sağlayan bir malzeme ile doldurulmalıdır. Bununla beraber ses ve ısı yalıtımı konuların duvarın bütünüyle ilişkili olduğu için duvarın teknik detayının da doğru tasarlanması gereklidir.
Duvarlara mutfak dolabı, lavabo, klozet gibi tefrişlerin asılması mümkündür, fakat bunun için özel olarak tasarım detayları oluşturulmalıdır.
Dış duvarlar: Hafif çelik yapıların dış cephesinde alçıpan, OSB, kontraplak, betopan, ahşap, thermowood, PVC, trapez saç, kenet metal, sandviç panel, klinker tuğla, alüminyum giydirme cephe gibi çok çeşitli alternatifi tercih etmek mümkündür.
Dış duvarlarda su yalıtımı dikkat edilmesi gereken önemli konulardan biridir. Su yalıtımı seçilen kaplama malzemesine göre farklı detaylar ve çözümler gerektirir. Dış duvarlar ısı ve ses yalıtımı için de kritik olduğundan dış kaplamada seçilen malzemeye göre duvarların içi ısı ve ses yalıtımı sağlayacak şekilde doldurulmalıdır. Yalıtım dolgusu olarak kullanılabilecek çeşitli malzemeler mevcuttur.
Tavan: Hafif çelik yapıların tavan kaplamaları için alçıpan, OSB, kontraplak, betopan, ahşap, thermowood, MDF, PVC gibi malzemeler tercih edilebilir.
Çatı: Hafif çelik yapıların çatılarında eğimin %10'un altında olması halinde ek su yalıtımı uygulaması yapılmalıdır. Bununla beraber iklim koşullarına bağlı olarak %10'un üzerinde eğimli çatılarda da ek su yalıtımı değerlendirilebilir.
Hafif çelik yapıların çatılardan kenet metal ve sandviç panel çatı kaplamaları dayanıklı ve uzun ömürlü olmaları ve kiremitlere göre daha hafif ve daha az bakım gerektirmeleri sebebiyle tercih edilir.
Bununla beraber, kiremitler, bitumlu çatı kaplamaları, polikarbonatlar ve cam doğramalar da kullanım senaryosuna göre uygulanabilir.
Hafif çelikten bir yapının tasarımı ihtiyaçlara ve koşullara göre yapılmalıdır. Hafif çelik yapı ihtiyaçlarınıza dair hizmet detaylarımız için bizimle iletişime geçebilirsiniz.